Wanneer u marketingprofessional bent, bent u ook gewend te letten op de auteursrechten die op bepaald materiaal rusten. U krijgt immers te maken met een veelheid aan audio, video, documenten en media; het wachtmuziekje voor de klantenservice, beeld voor in de folders en een leuke video op de website. Maar weet u ook welke organisaties verantwoordelijk zijn voor het innen van al die verschillende rechten?

Op heel veel creaties rust auteursrecht. Dat varieert van een liedje dat op de radio wordt uitgezonden, tot een speelfilm, televisieprogramma, of een artikel in een tijdschrift. De rechten op die creaties zijn soms in handen van bedrijven, zoals uitgevers of omroepen. Een ander gedeelte van de rechten is in handen van individuele componisten, tekstschrijvers of auteurs. Volgens de auteurswet mag de rechthebbende als enige toestemming geven om zijn creatie – de wettelijke term is ‘het werk’ – openbaar te maken en te verveelvoudigen.

Schappelijk
Openbaarmaking betekent de verspreiding van het werk op een niet-tastbare manier, zoals het uitzenden van muziek op de radio, of het streamen van een film via internet. Maar ook achtergrondmuziek in de supermarkt is een vorm van openbaarmaking. Verveelvoudigen betekent de verspreiding van fysieke exemplaren van een werk, zoals een cd, dvd of boek. Maar ook een fotokopie uit een boek is een verveelvoudiging. De Auteurswet is dit jaar 100 jaar oud en heeft al heel wat technologieën overleefd, zoals de introductie van kabel-tv, videorecorders en kopieerapparaten. Voorop staat nog steeds het internationaal erkende principe dat degene die iets creëert recht heeft op een schappelijke vergoeding als een ander die creatie gebruikt. Het auteursrecht maakt deel uit van de intellectuele eigendom: het eigendomsrecht op niet-stoffelijke creaties. Andere rechten van intellectuele eigendom zijn bijvoorbeeld merkrechten en octrooien. Auteursrechthebbenden weten allang dat het ondoenlijk is om als individu voor iedere gebruiksvorm toestemming te geven en een vergoeding af te spreken. Andersom is het voor gebruikers (zoals uw organisatie) ondoenlijk om erachter te komen wie de rechthebbende is op een bepaald werk. Dat geldt vooral als er meerdere rechthebbenden zijn op één werk zoals een auteur en een uitgever, of een componist en een tekstdichter. Dat kan dan heel wat voeten in de aarde hebben. En soms kunt u het niet achterhalen. Daarom zijn er collectieve beheersorganisaties in het leven geroepen: ver- enigingen en stichtingen die namens de bij hen aangesloten rechthebbenden bepaalde (standaard-)tarieven in rekening brengen voor ieder soort gebruik van een auteursrechtelijk beschermd werk.

Controleurs
De bekendste collectieve beheersorganisatie is Buma/Stemra. Vrijwel alle componisten en tekstschrijvers in Nederland zijn bij die organisatie aangesloten. Omdat Buma overeenkomsten heeft met vergelijkbare organisaties in het buitenland, beheert Buma in Nederland de rechten op vrijwel alle muziek die auteursrechtelijk beschermd is. Vooral ondernemers in de retail en de horeca hebben met Buma te maken. Buma houdt nauwkeurig in de gaten, bijvoorbeeld via het handelsregister en met behulp van…