Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft een belangrijke principiële uitspraak gedaan over het anonimiseren van online krantenarchieven. Het ‘recht om vergeten te worden’ kan tegen zoekmachines zoals Google worden ingeroepen, maar ook tegen de online archieven van kranten.

Het Belgische dagblad Le Soir schreef in 1994 een kort artikel over een verkeersongeluk. De heer G. had onder invloed van alcohol een verkeersongeluk veroorzaakt, met twee doden en drie gewonden. In het artikel werd zijn volledige naam genoemd. G. werd in 2000 door de strafrechter veroordeeld tot twee jaar (voorwaardelijke) gevangenisstraf. In 2006 was hij ‘gerehabiliteerd’ en was zijn strafblad opgeschoond. Twee jaar later maakte dagblad Le Soir zijn archief online toegankelijk, gratis op zijn eigen website. Daarop verzocht G. om anonimisering van zijn naam. Hij was inmiddels werkzaam als dokter en wie op internet op zijn naam zocht, kreeg dit artikel te zien. Bij Google kwam dit artikel zelfs als eerste zoekresultaat naar boven. G. vreesde als gevolg hiervan patiënten kwijt te raken, en hij was ook bang voor reputatieschade bij zijn collega’s en zijn werkgever. Le Soir was niet bereid om het artikel vrijwillig te anonimiseren, maar de Belgische rechters gaven G. in alle instanties gelijk. Le Soir liet het er niet bij zitten en diende in 2016 een klacht in bij het EHRM. De krant vond dat het bevel om het artikel te anonimiseren haar recht op vrijheid van meningsuiting schond. De molens van het recht draaien traag in Straatsburg: pas in juli 2023 wees het EHRM zijn definitieve arrest. Het EHRM oordeelt dat de Belgische rechters tot een juiste beslissing zijn gekomen.

Het EHRM benadrukt dat het gaat om een belangenafweging van enerzijds het recht op privacy en anderzijds de persvrijheid. Daarbij zijn de volgende omstandigheden relevant: (a) de aard van de gearchiveerde informatie, de tijd die is verstreken sinds de gebeurtenissen, de tijd sinds de initiële publicatie en de tijd sinds de online publicatie, (c) het huidige belang van de informatie, (d) of de persoon die aanspraak maakt op het recht om te worden vergeten bekend is, en wat zijn of haar gedrag sinds de gebeurtenissen is geweest, (e) de negatieve gevolgen van de voortdurende beschikbaarheid van de informatie online, (f) de mate van toegankelijkheid van de informatie in de digitale archieven, en (g) de impact van de maatregel van anonimisering van het digitale archief op de persvrijheid. Het EHRM benadrukt vooral dat een veroordeling een betrokkene niet tot in eeuwigheid moet worden nagedragen. Dat is niet alleen een belang van de veroordeelde zelf, maar ook van de samenleving. Het is belangrijk dat veroordeelde personen volledig kunnen re-integreren als zij hun straf hebben uitgezeten. Uitgevers hoeven overigens niet actief hun archieven op te schonen. Pas na een verzoek daartoe kan dit per geval worden beoordeeld.

Europees Hof voor de Rechten van de Mens, Grote Kamer, 4 juli 2023, Hurbain t. België, nr. 57292/16