INLEIDING

De afgelopen maand is veel te doen geweest over succesvol podcastmaker Joe Rogan. Naar aanleiding van zijn laatste afleveringen op Spotify hebben onder meer muzikanten Neil Young en Joni Mitchell besloten hun muziek van het platform te verwijderen. Zij willen namelijk niet in dezelfde stal staan met een podcastmaker die het podium biedt aan anti-vaxxers. De vraag rijst of de streamingsdienst dezelfde status geniet als een omroep of een radiostation, en of het zich met de inhoud van het aanbod moet bemoeien. De Zweedse CEO Daniel Ek vindt van niet: ‘’Hoewel Joe Rogan een exclusieve licentie heeft, is zijn podcast niet ons product. Hij hoeft zijn gasten niet met ons te overleggen. We beoordelen zijn content pas na publicatie’’.

Nieuwe platformregels voor Spotify

De razend populaire Joe Rogan geniet per aflevering een gemiddeld aantal luisteraars van 11 miljoen. Elke aflevering nodigt de podcaster gasten uit; zo liet hij kritiekloos anti-vaxxers hun verhaal vertellen aan zijn miljoenen luisteraars. Begin deze maand ontving Spotify een protestbrief van in totaal 270 artsen en wetenschappers, vanwege desinformatie over het coronavirus die Rogan regelmatig zou verspreiden. Naar aanleiding van de protestbrief kwam Spotify met een maatregel. Het muziekplatform heeft aan iedere corona-gerelateerde podcast een speciale Covid-19-Hub toegevoegd, die luisteraars doorverwijst naar ’’door data gedreven feiten, zoals gedeeld door wetenschappers, artsen, academici en gezondheidsautoriteiten over de hele wereld, evenals links naar betrouwbare bronnen’’, aldus Spotify-CEO Daniel Ek. Wat de Rogan-kwestie betreft heeft Spotify meer dan 70 van zijn afleveringen verwijderd. Verder heeft Spotify onlangs platformregels gepubliceerd die moeten bijdragen aan een veilige en genietbare ervaring voor iedere gebruiker.

In de platformregels van Spotify staat onder meer dat content mogelijk kan worden verwijderd wanneer de regels worden overtreden. Ik denk dat Spotify er goed aan heeft gedaan de meest problematische afleveringen offline te halen in plaats van de hele podcast. Als Spotify Rogan totaal van het platform zou weren zou een nog grotere discussie omtrent censuur ontstaan.

Het is Sillicon Valley-voorgangers Facebook, Twitter en Youtube al langer duidelijk dat zij niet enkel fungeren als doorgeefluik en dat bepaalde maatregelen moeten worden genomen ter voorkoming van het hosten van onrechtmatige content. Waar Spotify eerst enkel fungeerde als ‘jukebox’, verliest het platform die kwalificatie mogelijk door het hosten van (politieke) exclusieve podcasts. De streamingsdienst dient in ieder geval inspanningen te verrichten voor het modereren van door haar aangeboden content. Doordat Spotify niet louter muziek aanbiedt maar ook podcasts zijn namelijk niet alleen auteursrechten en streaming van belang, maar heeft het platform ook te maken met vrijheid van meningsuiting, aansprakelijkheid en regelgeving.

Actief bemoeien met content?

Spotify is erg belangrijk voor mij als artiest; het maakt mogelijk dat mijn muziek wereldwijd te beluisteren is. Via de app Spotify for artists kan ik bijvoorbeeld zien dat mijn meest recente single de afgelopen maand onder meer is gestreamd in landen als de Verenigde Staten, Japan, Argentinië, Nieuw-Zeeland en Finland. Ook krijg ik inzage in gegevens als de gemiddelde leeftijd, geslacht en nationaliteit van mijn luisteraars. Ik kan echter niet zelf mijn muziek uploaden: Spotify krijgt muziek aangeleverd via distributeurs (de tussenpersonen tussen de muzikant en het platform). Voordat muziek wordt geüpload toetst Spotify de technische kwaliteit van de muziek en in zoverre de songtekst, dat zij een track als ‘explicit’ aanmerkt als een track bijvoorbeeld grove taal bevat. Wat betreft de muziekafdeling van het platform fungeert Spotify naar mijn idee dus niet anders dan de radio. Daar kan wellicht anders over worden gedacht wat betreft de podcasts waar Spotify exclusieve afspraken mee heeft gemaakt, zoals ‘The Joe Rogan Experience’.

Zoals reeds genoemd stelt de Spotify-CEO dat zij niet actief bemoeienis uitoefenen over de inhoud van aangeboden podcasts en deze niet vooraf toetsen, maar dat het platform wel een gedragscode hanteert. Wanneer een platform wél actief invloed uitoefent over aangeboden content zal het zich niet snel kunnen beroepen op een vrijwaring van aansprakelijkheid (zie de vrijwaringsbepaling uit artikel 196c van Boek 6 Burgerlijk Wetboek). In het Youtube/Cyando arrest maakte de HvJEU korte metten met de heersende gedachte dat een platform eerder aansprakelijk zou zijn wanneer zij actief poogt illegale content te verwijderen, dan wanneer zij geen bemoeienis uitoefent. Het hof oordeelde dat het enkele feit dat een platform actief modereert en maatregelen hanteert om illegale content te detecteren, onvoldoende is om aan te nemen dat het platform aansprakelijk moet worden gehouden voor de illegale content. Artikel 6 van de Digital Services Act (de Europese aansprakelijkheidsregeling voor tussenpersonen) voorziet in de befaamde Good Samaritan-clausule, die dient ter bescherming tegen aansprakelijkheid voor inspanningen om illegale inhoud op een proactieve manier te verwijderen. Deze clausule geeft tussenpersonen dus meer ruimte om iets aan illegale content te doen, zonder dat zij daardoor zelf direct risico lopen.

Thank you Neil en Joni

Ik ben van mening dat Spotify een stap in de goede richting heeft gezet met verwijdering van een groot aantal podcastafleveringen en de verwijzing naar officiële bronnen middels de speciale ‘Covid-19-Hub’. Het zou ten slotte in de buurt van censuur kunnen komen wanneer Spotify direct over zou gaan tot verwijdering van de volledige podcast van Joe Rogan. Rogan zelf betreurt dat artiesten hun muziek van het platform hebben gehaald, en benadrukt in een persbericht: ‘’I’ve always been a Neil Young-fan’’. Waarschijnlijk zal Neil Young nooit hetzelfde over Joe Rogan zeggen…

Voor de kleinere muzikant is het belangrijk dat wereldberoemde artiesten met een groot podium zo nu en dan gebruik maken van hun toonaangevende en bevoorrechte positie; uiteindelijk hebben zij een voet tussen de deur van Spotify. Namens de minder grote namen zeg ik dus: ‘Thank you’, tegen Neil en Joni…