Otto Volgenant

Advocaat Otto Volgenant, die vaak journalisten bijstaat, wijst erop dat de bescherming voor journalisten er alleen is als een onderzoek is gericht op het achterhalen van een bron. Voor hem is de bescherming goeddeels theoretisch. ‘Met deze verandering is het onvermijdelijk dat bij het aftappen ook communicatie met journalisten wordt meegenomen. Daarmee komt de bronbescherming in gevaar’, schrijft hij in reactie op de nieuwe Wiv. ‘Als de bron eenmaal bekend is bij de overheidsdienst, kan die informatie immers niet meer “ongedaan” worden gemaakt. De wet dient derhalve zowel waarborgen te bieden voor een effectief hoger beroep als voor journalistieke bronbescherming, totdat een rechterljik vonnis kracht van gewijsde heeft.’

Le Quoc Quan vroeg L4L zijn zaak internationaal onder de aandacht te brengen. Advocaten van de focusgroep Zuidoost-Azië onderhouden nauw contact met hem en zijn familie. Eén van hen is advocaat Otto Volgenant (Boekx advocaten, Amsterdam). Hij was in 2014 in Genève om de situatie van Le Quoc Quan bij de VN-Mensenrechtenraad aan de orde te stellen.

Wat de politie deed mag, zegt advocaat media- en entertainmentrecht Otto Volgenant. Het beledigen van een agent is strafbaar. En opruiing is dat ook. “Dus hier zijn in principe twee regels overtreden.”
Alleen die regels zijn verhoudingsgewijs streng (Volgenant: “Internationaal wordt daar raar tegenaan gekeken.”)

Advocaat Otto Volgenant, één van de Nederlandse advocaten die zich actief inzet voor Lawyers for Lawyers, sprak met de Vietnamese advocaat en blogger Le Quoc Quan. Deze zat een gevangenisstraf van dertig maanden uit wegens ‘belastingontduiking’. Lawyers for Lawyers heeft tweeëneenhalf jaar actie gevoerd voor zijn vrijlating. Een dag nadat hij de gevangenis verliet zei Le Quoc Quan: ‘Ik zal doorgaan, want ik ben ervan overtuigd dat het in het belang van de bevolking van Vietnam is.’

Als we niet oppassen raken we binnenkort het recht kwijt om foto’s te publiceren waar gebouwen en kunstwerken in de openbare ruimte op staan. Dit recht wordt wel de ‘vrijheid van panorama’ genoemd. In het Engels ‘Freedom of Panorama’, ook wel afgekort tot FOP. Dit is het recht om vrijelijk afbeeldingen te kunnen maken én te publiceren van alle kunst en architectuur in de openbare ruimte. Nu is dat in Nederland nog toegestaan, maar dat dreigt te veranderen. Wat is er aan de hand? Mag Wikipedia straks nog wel een plaatje van het monument op de Dam gebruiken?

Otto Volgenant, advocaat bij Boekx, nuanceert echter de impact van het arrest. “Het anonieme commentaar dat online werd gepubliceerd betrof ‘hate speech’ en fysieke bedreigingen. Het Europese Hof laat dat extreme karakter zwaar meewegen. Aan dat soort uitingen biedt het EVRM geen bescherming. Commerciële internetbedrijven kunnen erop worden aangesproken als ze de mogelijkheid bieden om anoniem dit soort uitingen te doen. Als een uitgever daar niet direct op ingrijpt dan kan die uitgever zelf aansprakelijk worden gehouden voor dat soort uitingen. De vrijheid van meningsuiting is niet bedoeld om dat soort onrechtmatige uitingen te beschermen”, constateert Volgenant in een reactie aan Computerworld.

Otto Volgenant, media-advocaat bij Boekx Advocaten die eerder bij mediaorganisaties steun zocht voor het verzoek tot heroverweging, zegt in een reactie op het arrest:

‘Maar bronbescherming is er niet voor niets. Er zit een maatschappelijk belang achter, want je wilt als maatschappij dat bronnen zonder risico misstanden kunnen onthullen. Die misstanden zitten vaak bij de overheid zélf – dat is waar het spannend wordt, want die overheid wil niet dat het eigen falen naar buiten komt.’

Net als ieder jaar scoort Nederland goed op de persvrijheidsranglijst. Op het punt van de journalistieke bronbescherming lopen we internationaal gezien echter nog altijd uit de pas. We hebben nog steeds geen wettelijke regeling. Najaar 2014 werd een wetsvoorstel openbaar. Maar na kritiek uit de mediabranche ligt het wetgevingsproces nu stil. Dit en meer in de Persvrijheidsmonitor over 2014.