Mr. Online – Mediarecht, 2 februari 2021
De ACM verbood onlangs een influencer om neplikes en nepvolgers te gebruiken op Instagram.
Influencer Mo Bicep verkoopt via zijn webwinkel Bicep Papa voedingssupplementen zoals eiwitpoeder en proteïnerepen. Hiermee kunnen consumenten spiermassa opbouwen en afvallen. Mo Bicep is populair op Instagram, hij heeft daar bijna een half miljoen volgers. Hij gebruikt zijn Instagram-accounts om zijn producten te promoten en zijn berichten krijgen steevast veel likes.
Maar het is geen zuivere koffie. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) krijgt een melding van de politie. Mo Bicep zou betalen voor nepvolgers en voor neplikes. De ACM doet onderzoek. Mo Bicep blijkt via een online tussenpersoon, instalikeskopen.nl, te betalen voor – in de terminologie van de ACM – ‘niet-authentieke engagement’. Duur is dat niet. Voor 28.000 nepvolgers betaalt Mo Bicep € 600, en 5000 neplikes kost hem steeds € 25. In totaal koopt Mo Bicep 98.000 nepvolgers en 27.000 neplikes.
De ACM toetst dit aan de regels over oneerlijke handelspraktijken (artikel 6:193a e.v. BW). Een handelspraktijk is bijvoorbeeld misleidend als de handelaar de consument onjuiste informatie geeft over kwalificaties, status, erkenning , connecties et cetera. Mo Bicep wekt ten onrechte de suggestie dat de nepvolgers en neplikes ‘echt’ zijn. Daardoor wordt een positiever beeld geschetst van de producten van Mo Bicep dan de werkelijkheid. Als de consument zou weten dat Mo Bicep minder volgers had, dan zou de consument mogelijk hebben afgezien van de aankoop. De ACM oordeelt dat dat niet is toegestaan. Door het inkopen van nepvolgers en neplikes doet Mo Bicep zich – in samenwerking met het bedrijf waar hij de nepvolgers en neplikes inkoopt – in feite op bedrieglijke wijze zélf voor als consument.Het gaat om accounts van niet-bestaande personen, en dat is voor de consument onduidelijk. Mo Bicep moet hier binnen één maand mee stoppen. Hij moet alle nepvolgers en neplikes verwijderen. Doet hij dat niet, of gaat hij de komende twee jaar weer in de fout, dan moet hij een dwangsom betalen van € 12.500 per week, met een maximum van € 100.000. Mo Bicep is volgens eigen zeggen inmiddels gestopt met het kopen van neplikes en nepvolgers.
Het is de eerste keer dat de ACM de praktijk van nepvolgers en neplikes aanpakt. Dit past in het beleid van de ACM om de online consument te beschermen tegen misleiding. De ACM zegt over het aanpakken van Mo Bicep: “Consumenten moeten kunnen vertrouwen op de informatie die zij online zien over de kwaliteit en populariteit van webwinkels en hun producten. Met het bewust inzetten van neplikes en nepvolgers worden consumenten misleid. Wij geven hiermee een duidelijk signaal af aan zowel aanbieders als gebruikers van neplikes en nepvolgers: dit moet stoppen.”
Een interessante vervolgvraag is of platformen als Instagram zelf wel genoeg doen om (aanbieders van) nepaccounts tegen te gaan. Immers, als er geen nepaccounts zijn, kunnen er ook geen nepvolgers of neplikes worden verhandeld.
Besluit: Autoriteit Consument en Markt, besluit van 24 november 2020, gepubliceerd op 19 januari 2021.
Lees het volledige artikel in pdf.