Otto Volgenant

Geschillen over vermeend onrechtmatige publicaties en uitzendingen worden veelal door middel van een voorlopige voorziening beslist. Na een kort geding volgt in de praktijk vaak geen hoger beroep, en de uitspraak in kort geding geeft aldus een ‘definitieve’ beslissing tussen partijen. En wanneer er wel hoger beroep van een voorlopige voorziening wordt ingesteld, soms gevolgd door cassatie, wordt meestal niet daarnaast ook een bodemprocedure ingesteld. De Hoge Raad doet in kort geding regelmatig principiële uitspraken. De rol van de Voorzieningenrechter in perszaken is daarom zeer groot.

Bescherming van journalisten tegen ‘ingrijpen’ door de overheid, dat vaak gericht is op het achterhalen van hun bronnen, is een onderwerp in beweging. Een overzicht van de ontwikkelingen.

In welk Europees land stroomt de rivier de Taag? Een blik op de landkaart leert dat de antwoorden Portugal en Spanje allebei correct zijn. De Taag ontspringt in het midden van Spanje, en mondt uit in zee bij Lissabon. Tijdens de voorronde van de Achmea Kennisquiz in Friesland wordt de finaleronde gespeeld tussen drie brugklassers: Obe, Yordi en Sense. Hun antwoorden zijn Polen (Obe), Spanje (Yordi) en Tsjechië (Sense). De computer gaf vervolgens als enige juiste antwoord: Portugal. Als gevolg daarvan zijn alle drie de antwoorden fout gerekend, terwijl het antwoord van Yordi (Spanje) eigenlijk goed had moeten worden gerekend. Yordi is daardoor 10 punten misgelopen. Aan het einde van de voorronde had niet Yordi, maar Obe hierdoor de meeste punten en is hij uitgeroepen tot de winnaar van de provincie Friesland. Obe won hiermee een computer en mocht mee doen aan de finale van de Achmea Kennisquiz, waarmee hij kans maakte op een studiefonds van maar liefst € 250.000,-.

Een gemeenteraadslid van de gemeente Arcen en Velden wordt door mede-bewoners van het appartementencomplex waar hij woont als ‘psychologisch terrorist’ betiteld. Dagblad De Limburger zet dat in de krant. Het gemeenteraad slid spant een procedure aan tegen het dagblad en de betrokken journalisten. Hij vordert van hen vergoeding van zijn immateriële schade ad € 10.000,=. Hij voelt zich door de betiteling ‘psychologisch terrorist’ in zijn persoonlijke integriteit aangetast.

Journalistieke bronbescherming is in Nederland nog steeds niet wettelijk verankerd. Op basis van het Autoweek-arrest van het EHRM van 14 september 2010 is het noodzakelijk dat de toepassing van een dwangmiddel waardoor bronnen kunnen worden onthuld altijd voorafgaand door de rechter wordt getoetst. Daar is een wetswijziging voor nodig.

PR Aviation biedt op haar websites wegolo.com en wegolo.nl consumenten de mogelijkheid vluchtgegevens te zoeken en prijzen van vluchten te vergelijken. Naast dit zoeksysteem biedt PR Aviation de klant de mogelijkheid de gevonden vlucht met haar bemiddeling te boeken. Ryanair maakt bezwaar tegen het gebruik van haar vluchtgegevens door PR Aviation, en beroept zich op het databankenrecht en de auteursrechtelijke geschriftenbescherming en stelt dat PR Aviation onrechtmatig handelt. De Rechtbank had de vorderingen van Ryanair in juli 2010 toegewezen op grond van de geschriftenbescherming. In hoger beroep loopt het anders.

Journalistieke bronbescherming is in Nederland nog steeds niet wettelijk verankerd, terwijl dat op basis van het Autoweek-arrest van het EHRM uit september 2010 wél noodzakelijk is. Het Openbaar Ministerie geeft zelf invulling aan de wijze waarop dwangmiddelen in de praktijk worden toegepast op journalisten. Het College van procureurs-generaal heeft recent de tekst van haar ‘Aanwijzing toepassing dwangmiddelen tegen journalisten’ aangepast. De nieuwe tekst is hier te vinden. Per 1 maart 2012 geldt deze regeling voor elke Officier van Justitie die van plan is een dwangmiddel tegen een journalist toe te passen. Denk hierbij aan het afluisteren en volgen van journalisten, huiszoekingen op redacties en het inbeslagnemen van journalistiek materiaal. Deze nieuwe Aanwijzing is een verbetering van de positie van journalisten.

Tempur voert regelmatig rechtszaken tegen concurrenten die de aanduiding ‘Tempur’ gebruiken in hun reclamecampagnes. Wanneer een concurrent het adword ‘Tempur’ koopt bij Google verschijnen advertenties en banners van die concurrent boven en naast de gewone zoekresultaten als bij Google wordt gezocht op de zoekterm ‘Tempur’. Mag dat? Welke omstandigheden spelen daarbij een rol?

Bespreking van het vonnis van de Rechtbank Den Haag van 11 januari 2012 in de zaak BREIN/Ziggo – XS4ALL